“Asfaltın Altında Dereler Var!” artık Vimeo On Demand platformunda.
Ankara’nın Yeraltında Gizlenmiş Akarsuları
“Diyelim ki eviniz Çayyolu semtinde ve her gün Cebeci ya da Dikimevi’ndeki işyerinize gidip geliyorsunuz. Sadece tek yönde, her gün, en az 15 üzeri kapatılmış derenin üstünden geçtiğinizin farkında mısınız?”
Kavaklıdere, Hoşdere, Bentderesi, Cevizlidere, İncesu caddesi… Ankaralılar farkında değiller ama her gün Ankara’nın sokak ve caddelerinde yürürken aslında yer altında kalmış derelerin üstünden geçiyorlar.
Ankara, 1923 yılında genç Cumhuriyetin başkenti ilan edildiğinde, denize kıyısı olmayan bu kentin ilk planlarında kente hayat verecek başka bir unsur göze çarpıyordu; dereler. 20. yüzyılın ilk yarısında yeniden inşa edilip Atatürk devrimlerine ev sahipliği yapan bu kent büyüdükçe derelerini yitirdi. Günümüzde “gri kent” olarak zihinlerde yer eden başkentin caddelerinin altından dereler sessizce akmaya devam ediyor ama kent sakinlerinin çoğunluğu bunun farkında olmadan günlük hayatlarına devam ediyor. Bu kaybolan dereleri hatırlayan ve onlara ne olduğunu merak eden bir grup aktivist ise derelerin izini sürmeye devam ediyor. Eski fotoğraflarda, anılarda ve haritalarda bulunan dereler acaba yerin altında halen yaşıyor mu?
“Asfaltın Altında Dereler Var!” belgeseli, Ankara’nın kayıp derelerinin izini sürüyor ve bu derelerin tekrar günyüzüne kavuşturulması için verilen mücadeleye ışık tutuyor.
Cumhuriyet Döneminde Ankara Yeniden İnşa Edilirken Nasıl Bir Başkent Hayal Edilmişti?
Eski Ankara’nın Dönüşümü, Yeni Şehrin Kuruluşu:
“Bu iki su izi (İnce Su ve Tabakhane dereleri) şehrin yerleşim bölgesini doğal bir kuşakla sarmaktadır ki, bu kuşağın şehrin çevresinde doğal bir park oluşturduğu görülebilir. Bir tayyareden kuş bakışıyla bakılır veya şehrin genel fotoğrafı alınırsa, şehrin su kaynaklarına göre genel görünümünde bu etkinin oluştuğu kesindir. Doğanın bağışladığı bu özellik ve fırsattan güzelce yararlanılır ve uygulanırsa, bugün çorak ve ruhsuz görünen şehre, çevresi bir park yeşilliği ile sarılmış bir bahçe şehri formu verilebilir.” Lörcher Planı, 1924